Natuur kopen, hoe doe je dat?

'De druk op de grond is groot. Als er een kans is moet je er snel bij zijn.'

Op het juiste moment de juiste kansen zien. Ogen en oren altijd wijd open hebben. Snel kunnen reageren én een lange adem hebben. Eindeloos praten maar ook kunnen zwijgen. Als het op het aankopen van nieuwe natuurgebieden aankomt, kan Do van Dijck, gebiedsmanager Wadden en Duinen, het allemaal.

Lippen op elkaar

Do van Dijck heeft verschillende percelen voor natuurontwikkeling of -herstel op zijn verlanglijstje staan, maar houdt de lippen stijf op elkaar. "Ik wil de concurrentie niet wijzer maken. De druk op de grond in Noord-Holland is groot. Als er een kans is moet je er snel bij zijn." Een enkele keer maakte hij mee dat er een briefje op zijn bureau lag met de mededeling 'geschikte grond te koop'. "Dat voelde als een cadeautje. Wel een cadeautje waarvoor betaald moest worden natuurlijk..."

Spannend spel

Alle dagen houdt Do nauwlettend in de gaten wat er gebeurt. Hij praat met boeren, gemeentes, waterschappen, de provincie. "Als Landschap Noord-Holland proberen we daarom ook een laagdrempelige organisatie te zijn die midden in de maatschappij staat. Als de mensen je kennen en weten wat je doelen zijn, is de kans groter dat iemand met een mooi aanbod naar je toe komt dan wanneer je alle dagen op kantoor zit." De meeste aankooptrajecten vergen een lange adem. "Dat betekent eindeloos praten, veel koffie drinken en het eens zien te worden over de prijs. Ik vind dat een ongelooflijk leuk en spannend spel. En het stemt me heel tevreden als ik een stuk natuur kan veiligstellen."

Geruisloos toeslaan

Komt er onverwacht interessante grond vrij, dan is het zaak er snel op in te springen. "Als ik pas na een halfjaar nog eens kom aanzetten bij een boer die stopt, is de kans groot dat de buurman zijn weilanden al gekocht heeft. Doet zo'n kans zich voor, dan is het ook belangrijk dat we geld hebben liggen om snel en geruisloos toe te kunnen slaan. Toen ik 12 was, struinde ik met mijn opa in de weilanden rond Schagen. Als ik daar nu om me heen kijk, zie ik een vernield landschap. De natuurgebieden die nog over zijn behouden, vergroten en aan elkaar koppelen en verdwenen natuur terugbrengen, dat geeft me enorm veel voldoening."

De prijs van natuur

De prijs van een vierkante meter natuurgrond wordt door verschillende factoren bepaald. Voor boerengrond betalen we de taxatiewaarde. Ligt deze grond buiten de begrenzing van het te realiseren Natuurnetwerk Nederland, dan zijn alle kosten voor ons. Ligt het perceel er binnen, dan betaalt de provincie een deel mee. Hoe groot dat deel is, hangt weer af van het natuurdoel dat de provincie voor die grond voor ogen heeft en - meer specifiek - hoe groot de agrarische restwaarde is. Land dat wordt ingericht als gruttograsland is voor een boer nog steeds interessant: hij kan er zijn koeien laten lopen en haalt er voedselrijk gras af. Maar kiest de provincie bijvoorbeeld voor natuur in de vorm van open water, dan kan een boer er niks meer mee en is de agrarische restwaarde dus vrijwel nihil. In zo'n geval betaalt de provincie misschien wel 80 of 90 procent mee.