Hoogwatervluchtplaatsen en broedeilanden Amstelmeer

Aanleg veilige broedeilanden voor wadvogels

In het Amstelmeer in de kop van Noord-Holland is vanaf begin 2022 een indrukwekkend duurzaam project in uitvoering. Eerdere vogeleilanden die deels zijn weggeslagen, zijn we daar aan het herstellen. Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier baggert ondiep geworden vaarwegen uit. De vrijkomende bagger hergebruiken we voor de inrichting van de eilanden bij De Verzakking en Moeraseiland als hoogwatervluchtplaats en broedeiland voor wadvogels. Het project is een samenwerking met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

Hergebruik bestaande eilanden

De bestaande eilanden in het Amstelmeer gaan we inrichten met de bedoeling wadvogels  binnendijks een beschermde omgeving te bieden. Vogels kunnen hier in alle rust veilig rusten, broeden en foerageren. De contouren van de 'weggespoelde' eilanden hergebruiken we. De bagger die vrijkomt uit de vaargeul is schone zandige bagger. Dit vormt een nuttige, duurzame en maatschappelijk verantwoorde oplossing en bespaart kosten. Op de eilanden kunnen vogels straks veilig rusten en broeden. 

Broedeiland

Een bijzonder en uniek element is het ronde broedeiland. Door de combinatie van een waterpartij en een steile wand met overhellende rand willen we voorkomen dat roofdieren zoals vossen en bruine ratten het eiland kunnen opklimmen en eieren of pulletjes opeten.

Amstelmeer, toevluchtsoord voor vogels

Wij verwachten dat de vogels met vele duizenden de eilanden weer zullen weten te vinden. Het Amstelmeer is cruciaal voor wadvogels bij hoog water op het wad. Balgzand, het deel van de Waddenzee dat direct aan de andere kant van de dijk ligt, is namelijk de drukste luchthaven van Noord-Holland voor vogels. Talrijke vogels zoeken hier naar voedsel. Bij hoog water moeten al deze vogels uitwijken. Het Amstelmeer is daarvoor dé aangewezen plek in de directe omgeving. Veilige broedplekken zijn heel schaars, vooral binnendijks.

Planning

Begin 2022 zijn we met de werkzaamheden in het Amstelmeer gestart. Kort daarna kwam de uitvoering helaas stil te liggen vanwege exorbitante prijsstijgingen o.a. als gevolg van de oorlog in Oekraïne. In het voorjaar 2024 ronden we de aanleg en herstel van de stortstenen dammen en het baggeren van de vaargeul af. Het zand uit de vaargeul gaat naar de eilanden. In de Verzakking brengen we als voorbelasting voor het broedfort een tijdelijk eiland van zand aan. Komend jaar zal dit ervoor zorgen dat de slappe ondergrond inklinkt. Daarna brengen we het broedfort aan en worden de eilanden netjes afgewerkt. De eilanden zijn eind 2025 helemaal klaar en zullen zich dan nog verder gaan ontwikkelen. De natuur mag hier dan haar gang gaan. We verwachten dat wadvogels de eilandjes snel zullen gaan vinden.

Update 15 mei 2024

Het is een tijdje zowel letterlijk als figuurlijk stil geweest rondom de eilanden, dus tijd voor een update. Eind 2022 en in 2023 is er achter de schermen heel veel gebeurd. Er is aanvullende financiering gevonden voor de meerkosten als gevolg van de forse prijsstijgingen en de vertraging. We hebben een lezersactie voor de aanleg van vissenbossen georganiseerd en met succes: het streefbedrag in inmiddels binnen. Dit betekent dat we de plannen zonder grote wijzigingen kunnen uitvoeren. De uitvoering van de werkzaamheden is samen met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier opnieuw georganiseerd. Als eerste zijn stortstenen besteld, zodat na het broedseizoen 2023 kon worden gestart met de aanleg van de stortstenen dammen. Volgende stap was het baggeren van de vaargeulen en het aanbrengen van de bagger in onze ‘eilanden’. Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier is daar volop mee bezig. Tijdens de uitvoering van de werkzaamheden is helaas een kraan weggezakt in de bagger. Dat is zelfs landelijk nieuws geworden. Zie verder het nieuwsbericht hierover.

Voortgang

Oorspronkelijke afspraak was dat de werkzaamheden voor het broedseizoen zouden worden afgerond. Helaas is dat niet gelukt, door meerdere tegenvallers. Uiteindelijk is besloten om door te werken tijdens het broedseizoen om het werk toch z.s.m. af te ronden. We hadden dit uiteraard liever niet gedaan in verband met verstoring, maar er was helaas geen andere keuze mogelijk. Om de hoogwatervluchtplaatsen en broedfort te kunnen z.s.m. gereed te hebben voor de wadvogels, is het ook voor ons van belang dat de bagger z.s.m. wordt aangebracht. We controleren dagelijks meerdere malen of er broedvogels in het gebied zitten. Er is een ecologisch werkprotocol en begeleiding door een ecoloog. Er wordt dagelijks meerdere malen gecontroleerd op (verstoring van) broedende vogels. Als er sprake is van verstoring van broedende vogels dan zal het werk worden stilgelegd. Het goed nieuws is dat er straks een prachtig paradijs voor wadvogels in het Amstelmeer ligt, de contouren van het broedeiland zijn al zichtbaar.

Vragen, meldingen of klachten over de uitvoering?

Voor meer informatie en/of klachten over de uitvoering kunt u contact opnemen met n.annink@landschapnoordholland.nl.

Wij & Wadvogels

Het project in het Amstelmeer is onderdeel van het meerjarige samenwerkingsprogramma ‘Wij & Wadvogels’. Hierin werken Het Groninger Landschap, It Fryske Gea, Landschap Noord-Holland, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Vogelbescherming Nederland en de Waddenvereniging aan het herstel van gezonde vogelpopulaties in het Waddengebied. ‘Wij & Wadvogels’ wordt mogelijk gemaakt door het Waddenfonds, het ministerie van LNV en de drie Waddenprovincies. Meer informatie is te vinden op www.waddoejij.nl .