De das is vaak dichterbij dan je denkt

Door: Annemarie Bergfeld

Hij is schuw en komt alleen ‘s nachts zijn burcht uit om op voedseltocht te gaan. Logisch dat je niet zomaar een das tegen het lijf loopt. Toch is dit roofdier vaak dichterbij dan je denkt. Bijvoorbeeld als het gazon opeens vol putjes zit. Bioloog Jaap Mulder weet van alles over dit sociale dier te vertellen. In opdracht van de provincie Noord-Holland volgde hij de dieren twee jaar lang.
 

De das is sociaal

‘Een aardappelzak op pootjes’, noemt bioloog en roofdierenexpert Jaap Mulder de das weleens oneerbiedig. “Het is een zwaar en log beest met korte pootjes, maar dat neemt niet weg dat ik ‘m interessant vind. De das is de grootste onder de marterachtigen. Alle andere zoals otter, hermelijn en wezel, leven alleen, de das is juist heel sociaal. Met zijn hele familie woont hij in een burcht en verdedigt zijn territorium fel tegen andere dassen. Als er twee in gevecht raken, kan het er pittig aan toe gaan.” In hun territorium, dat een flink gebied kan beslaan, wonen ze in de hoofdburcht, een uitgebreid holenstelsel dat soms uit meerdere verdiepingen bestaat. Her en der verspreid maken ze gebruik van kleinere holen, de bijburchten. Dassen zijn liever lui dan moe. Hoewel ze ‘s nachts zonder problemen zes kilometer door hun territorium heen en weer lopen om eten te zoeken, blijven ze misschien ook weleens in de bijburcht slapen als die dicht bij een voedselbron ligt. Of, zegt Mulder, als een dier sociaal even minder lekker in de groep ligt, trekt hij tijdelijk in de bijburcht. “Hun redenen zijn voor ons niet altijd te doorgronden.”

Stofzuiger

Wat Jaap Mulder wel van de das weet, is dat het een tamelijk onverstoorbaar dier is. Als zijn burcht wordt vernield - wat niet mag, want zowel het dier zelf als de burcht zijn wettelijk beschermd - bouwt hij die rustig weer op, of hij verkast naar een bijburcht. “Ze passen zich ook goed aan menselijke activiteiten aan. Bij de verbreding van de A27 heb ik de dassenpopulatie, twee jaar lang gevolgd in opdracht van de provincie
Noord-Holland. We constateerden dat ze prima met veranderingen kunnen leven, zolang je ze maar tegemoetkomt met tunnels en hekken.” Het gaat sowieso niet slecht met de das. “Vijftig jaar geleden waren ze zeldzaam in ons land, maar dankzij beschermende maatregelen en de aanleg van dassentunnels hebben ze zich weer gevestigd in gebieden waaruit ze ooit werden verdreven. En ja, als ze daar ergens een gazon vol regenwormen tegenkomen die in een vochtige nacht hun kopjes bovengronds steken, dan zullen ze dat niet overslaan. Als een stofzuiger maaien ze zo’n rijk gedekte tafel helemaal leeg. Het enige wat ze achterlaten zijn putjes in de grasmat.”