Katinka Krijgsman

QR Overplaats

De Buitenplaats De Hartekamp was ooit een van de mooiste buitenplaatsen van het land. Vanaf het huis gezien, aan de overkant van de Herenweg, ligt het gebied dat we nu weer Overplaats noemen. Het is een interessant loofbos rond een fraaie vijver. In het voorjaar valt er volop te genieten van bloeiende stinsenplanten, in het najaar groeien er veel paddenstoelen en het is er rijk aan vogels. 

 

Linnaeustuin

George Clifford jr., eigenaar van de Hartekamp vanaf 1727 was een groot liefhebber van planten en tuinen. Hij heeft op de Overplaats de tuin opnieuw ingericht, met op deze plek een moestuin, een kwekerij en diverse vijvers. Gedurende drie jaar waren deze het domein van Carolus Linnaeus. Hij was in dienst van George Clifford jr. als lijfarts en beheerder van de tuin, en bestudeerde de uitgebreide plantencollectie. Als aandenken aan het belang van de werkzaamheden van Linnaeus, zijn in 2007 de belangrijkste structuren van dit tuingedeelte weer zichtbaar gemaakt.

Linnaeustuin
© Noord Hollands Archief
Linnaeustuin, kaart uit 1737

Amfitheater 

George Clifford jr., eigenaar van de Hartekamp vanaf 1727 was een groot liefhebber van planten en tuinen. Hij heeft op de Overplaats de tuin opnieuw ingericht met een amfitheater, een element dat in de 18e eeuw vaker in grote tuinen werd aangelegd. Het wordt genoemd in een handboek voor hoveniers uit 1745, als een sieraad voor grote tuinen, gemaakt van graszoden en beplant met altijd groene gewassen als hulst, den, pijnboom en libanon ceder.

Overplaats
© Arthur Schaafsma
Amfitheater

Ravijn met Zwitserse brug 

Het ravijn met de brug is begin 19e eeuw aangelegd, bij de aanpassingen van de Overplaats naar een landschappelijke stijl. Het ligt in een dal tussen twee duinen en in het verlengde van een waterloop (De Uytwaatering) die al in de 17e eeuw aanwezig was. In 1886 beschrijft Frederik van Eeden de brug met het ravijn als ‘een brug van boomtakken over een kunstmatig ravijn’. 
Het ravijn maakte van 1955 tot 1963 deel uit van de hiernaast gelegen Linnaeushof, in die tijd een showtuin voor bloembollen. Tussen de rotsblokken bloeiden de tulpen en narcissen uitbundig. De huidige brug stamt uit 2010, in die tijd is ook het ravijn hersteld.

Overplaats
© A Blok
Brug en ravijn op de Floriade

Zochervijver

In het begin van de 19e eeuw werd de tuin van de Overplaats veranderd van een strakke geometrische aanleg naar een meer landschappelijke stijl. Rechte lijnen en strakke vijvers maakten plaats voor kronkelende paden en grillig gevormde vijvers. Deze vijver met het eiland is aangelegd door de bekende tuinarchitecten J.D. Zocher sr. en J.D. Zocher jr.

Overplaats
© Arthur Schaafsma
Zochervijver met eiland

Koepel

Voor iedere buitenplaats is de omgeving van groot belang. Om de rijkdom van de buitenplaats aan te duiden werden verschillende zichtassen aangelegd. Voor buitenplaats de Hartekamp is de zichtas vanuit het grote huis zeer belangrijk, die loopt naar de meest oostelijke duinhelling van de Overplaats, en vroeger waarschijnlijk tot aan het voormalig Haarlemmermeer. Toen Clifford eigenaar werd, bouwde hij op een hoge duintop in deze zichtas een theekoepel. Deze gaf adembenemend uitzicht met rondlopende herten en reeën tussen de berken en indrukwekkende eiken. Als verwijzing naar de oorspronkelijke theekoepel is in 2013 een nieuwe koepel geplaatst naar een ontwerp van Marjolein van Eig. 

De heuvel waarop de koepel staat was in de 17e eeuw een droogberg van de linnenblekerij Bleeklust (nu Gliphoeve). De linnenindustrie van Haarlem was in die tijd enorm belangrijk. 

Theekoepel 'Mijmer en Focus'
© Allard van der Hoek
Koepel 'Mijmer en focus'
cover M4 2024

Maak gratis kennis met ons magazine

Ben je liefhebber van natuur? Dan mag je ons magazine niet missen. Met de mooiste natuurfoto's, opvallende weetjes over dieren én verrassende achtergrondverhalen uit het veld. Inclusief fiets- of wandelroute. 

 

Naar boven
M4 2024 liggend

Heb jij het laatste nummer al?

Als je liefhebber bent van natuur mag je ons magazine niet missen. Met de mooiste natuurfoto's, opvallende weetjes over dieren én verrassende achtergrondverhalen.