Verhalen vol passie: Veldzorg Oosterdel

Groene vrijwilligers werken met veel passie aan hun terreinen. In elke nieuwsbrief vertellen we één ‘groen verhaal vol passie’. 

Een glimp van het Rijk der Duizend Eilanden

We varen langzaam op het water tussen een aantal van de ruim 200 eilandjes door. De zangvlucht van een rietzanger, een paar libellen brommen langs de boot en een bruine kiekendief zweeft verderop sierlijk in de lucht, nauwkeurig op zoek naar een volgende maaltijd. Tussen het riet door, kun je zien dat er op sommige eilandjes groenten worden verbouwd. Wie niet beter zou weten, zou denken dat we ons ruim duizend jaar geleden bevinden. Het elektrisch aangedreven bootje verraadt toch dat dat niet het geval is. We zijn, in het hier en nu, te gast bij vrijwilligers in het Oosterdel gebied in Langedijk, onderdeel van het voormalige: Rijk der Duizend Eilanden.

Boeiende geschiedenis

Het gebied heeft een interessante geschiedenis die lastig kort uit te leggen is, hierbij toch een poging: Overbevolking in de 8e en 9e eeuw zorgde ervoor dat mensen op zoek gingen naar nieuwe woonplekken. In het gebied rond Langedijk werden landen bewoonbaar gemaakt door water te ontginnen. Zo ontstond een vochtig gebied van bewoonbare eilanden met sloten eromheen. Na een tijd steeg de vraag naar bewaargroenten speciaal voor de zeevaart. Om deze groenten te kweken groeven ze tussensloten en brachten ze de vruchtbare bagger op de eilanden. Zo ontstond een rijk met meer dan 15.000 vruchtbare eilanden.

In 1964 besluit men om te gaan verkavelen, de sloten worden gedempt en wegen worden aangelegd. Alleen het Oosterdel gebied van zo’n 80 hectare met ruim 220 eilandjes werd niet verkaveld. Dit is het laatste stukje van het oorspronkelijke Rijk der Duizend Eilanden.

Een gebied in balans

Weer terug naar het heden. Het Oosterdel gebied verkeert voor het grootste deel in haar oorspronkelijke staat en sinds 2005 voert stichting Veldzorg Oosterdel het beheer uit. Een groep van ongeveer 30 actieve vrijwilligers stapt regelmatig de boot op om de handen uit de mouwen te steken. Zij onderhouden niet alle eilanden zelf. Een deel verpacht de stichting aan tuinders, wel onder een aantal voorwaarden. Zo mag er bijvoorbeeld alleen biologische landbouw plaatsvinden en moeten zij zelf hun eiland onderhouden. Veldzorg Oosterdel beheert het andere deel van de eilanden aan de hand van hun beheerplan met drie natuurlijke hoofdthema’s: Moerasvogels in de natte zones, weidevogels op de droge akkers en verbetering van de waterkwaliteit.

Naast dat er dus verse, traditioneel verbouwde groenten van het land komen, dient het gebied ook als ecologische verbindingszone. Het is een waardevol gebied voor de natuur door de combinatie van riet-, tuinders-, en graslanden. Rietzones worden gemaaid zodat het niet te veel uitbreidt, om openheid voor vogels als grutto, tureluur en scholekster te behouden. Daartegenover staat dat een deel van de rietvelden juist behouden blijft voor bijvoorbeeld snor, roerdomp en baardman.

Een nieuwe exotische uitdaging

Naast de toenemende druk op het gebied door bijvoorbeeld hoogbouw en illegale pleziervaart, is er de afgelopen jaren een nieuwe uitdaging ontstaan: De rode Amerikaanse rivierkreeft. Deze invasieve exoot duikt op steeds meer plekken op en zorgt voor overlast. Zo nestelen de kreeften zich in Langedijk in de kale oevers van de eilanden. Deze oevers kalven af en de eilandjes gaan langzaam verloren. Er wordt hard gewerkt aan een oplossing. Zo zou voldoende riet op de oevers de kreeften tegenhouden. Door de waterkwaliteit te verbeteren, voelen snoeken, reigers en futen zich meer thuis in het gebied en die lusten op zijn tijd wel een rivierkreeft!

“We gaan global!”

Het Oosterdel gebied is uniek voor Nederland en is niet onopgemerkt gebleven. Zo waren er afgelopen juli opnames voor het televisieprogramma BinnensteBuiten die binnenkort uitgezonden zullen worden. En niet alleen mensen in Nederland kunnen thuis op de bank genieten van het gebied. Dit unieke stukje Nederland vormde al in 2021 een van de decors voor het Eurovisie Songfestival. Zo'n 150 miljoen mensen in Europa en Australië zagen beelden uit Broek op Langedijk voorafgaand aan de Kroatische inzending.

Stichting Veldzorg Oosterdel betrekt belangstellenden actief bij de Oosterdel. Er is nog steeds groententeelt en allerlei diersoorten voelen zich hier thuis. Een kundige en professioneel georganiseerde groep vrijwilligers voert het beheer uit en houdt altijd oog voor cultuurhistorie en natuur. De vrijwilligers kunnen rekenen op ondersteuning van het team Betrekken bij Groen door middel van adviezen, een uitgebreid cursusaanbod en het Betrekken bij Groen Fonds.

Voor meer informatie, kijk eens op de website van Stichting Veldzorg Oosterdel.

Er is een mooie korte promofilm gemaakt van het gebied.