Bloeiende rozen in de winter

Verrassing!

Als je nu buiten in de natuur loopt, zie je dat vrijwel alle planten zich hebben teruggetrokken: Op naar de winter. Waar de bladeren een paar maanden terug nog ritselden in de wind en zorgden voor een groene aanblik, liggen ze nu op de grond, oranjebruin in plaats van groen. Voor liefhebbers van bloemen is de winter ook een lastige tijd, de meeste planten zijn uitgebloeid. Maar niet getreurd: Voor bloemen met de mooiste vormen hoef je niet te wachten op het voorjaar. Juist nu, tussen de kale takken, vind je de bloemen van de winter. De wilgen zitten namelijk vol met roosjes!

Wilgenroosjes

Nu de wilgentakken hun bladeren verloren hebben, komen er verborgen dingen aan het licht. Aan het eind van sommige takken kun je nu heel duidelijk een donker propje zien zitten. Het heeft de vorm van een bloem. Deze zogenaamde wilgenroosjes worden gemaakt van een aantal vergroeide bladeren. Eerst zijn de roosjes groen en vallen ze tussen de bladeren niet op, maar in de winter kleuren ze langzaam bruin en dwarrelen ze niet naar beneden, maar blijven gewoon zitten. Deze wilgenroosjes moet je overigens niet verwarren met de gelijknamige plant met roze bloemen!

Slimme huisvesting

Deze wilgenroosjes worden niet vanzelf gemaakt door de wilg, want wilgen bloeien wel, maar niet met rozen. De wilgenroosjes zijn gallen, gevormd door een galmug: de wilgenroosjesgalmug. Dit kleine galmugje prikt in een wilgentak en legt haar eitje in het wondje. De wilg reageert hierop door het eitje in te sluiten met bladeren rondom, in dit geval in een mooie rozetvorm. Deze gallen zijn niet schadelijk voor de wilg, maar wel vooral positief voor de galmug. De larve die uit het eitje komt, kan zich in deze veilig afgesloten kamer ontwikkelen en overwinteren. Het volgend voorjaar kruipt dan een nieuwe generatie galmug naar buiten.

Van ananasgal tot het lindehoorntje

Wilgenroosjes zijn niet de enige soorten gallen die je tegen kunt komen. In Nederland zijn 1400 verschillende soorten gallen bekend. Er zijn gallen in alle vormen en maten. Ook in Noord-Holland kun je vele andere soorten gallen op allerlei verschillende planten tegenkomen. De meeste verschillende soorten gallen komen voor op de zomer- en wintereik, ruim 80. Gallen worden niet alleen door galwespen gevormd, maar ook door galmuggen, galvliegen, galmijten, schimmels, bacteriën en nog veel meer galvormers. Vaak zijn de gallen vernoemd naar hun uiterlijk en de plantensoort waar hij groeit, bijvoorbeeld: Ananasgal, galappel, aardappelgal, knikkergal of het lindehoorntje.

Kijk tijdens je winterwandeling dus eens goed de kale bomen in. Bij wilgen zie je bijna zeker weten de wilgenroosjes zitten. Zo kom je wel met een fleurig gevoel de winter door!