Gaat knotten overslaan op de volgende generatie?

Geoliede machine

De zon is net op als ik door een van de mooiste dorpen van Noord-Holland rijdt; het verrassend prachtige Twisk. Lintbebouwing met schitterende stolpen en erven vol oude bomen en hoogstam fruitboomgaarden. Die ochtend gaat de Knotgroep Noord-Holland aan het werk. Zeker 60 oude knotbomen omzomen het ruime terrein rond de stolp van de familie De Vlaming. Zestien vrijwillige knotters, sjouwen al volop met ladders, zagen en wilgentakken, met jacks waarop “Vrijwilliger Landschap Noord-Holland” prijkt. De knotgroep is één grote geoliede machine.

Knotten doe je samen

Taken zijn keurig verdeeld; vier tot vijf vrouwen en mannen slepen de afgezaagde takken naar een hoop, vijf anderen staan ruim verspreid op ladders te knotten en de rest houdt de knotters in de gaten, legt takken opzij en helpt bij de ladders. De sfeer is jolig, maar er wordt flink gewerkt. De plek is magisch mooi. De oude knotbomen staan als bakens in het nevelige tedere ochtendlicht. Het is volkomen windstil, wat zeldzaam is in dit open en vlakke Noord-Holland. Oude appelbomen en een iets verderop gelegen woud van essen en iepen, maken het decor compleet. Ik begin iets meer te begrijpen wat de verslavende charme van 'samen wilgen knotten' is.

Bij de familie Vlaming staat een immense eettafel vol heerlijkheden klaar. Zelfs voor een groep uitgehongerde knotters is dit lunchaanbod overweldigend. Iedereen kletst er lustig op los, terwijl soep en broodjes worden verslonden. Mensen dollen en lachen. Ja, nu snap ik de bindende kracht van een knotgroep. De knotgroep Noord-Holland zaagt en knipt al 43 jaar lang en al die tijd onder de bezielende organisatoren Emmy de Vries en Theo Falck. Twee jaar geleden vierde de IVN Knotgroep Midden-Kennemerland haar 40 jarig bestaan en deze maand is het 45 jarig jubileum van de Knotgroep Uithoorn. Al die jaren is er iedere winter trouw om de week stug doorgeknot. Ook in weer en wind.

Eenmaal begonnen, wil je niet meer stoppen

De inmiddels overleden knotter Jan Hurkmans, vertrouwde mij ooit eens toe, dat hij een aanstaande knotdag bij onverantwoord slecht weer bijna niet durfde af te gelasten. Jan: “Je moet eens weten wat ze me dan allemaal naar het hoofd slingeren", zei hij met een gulle lach. Wie vrijwilliger is van een knotgroep stapt 2x per maand in een wereld van Hollandse Landschappen, van een intense natuurbeleving. Je komt terecht in een warm bad van gezelligheid en: van gezamenlijk een klus klaren. Wie er in stapt wil niet meer zonder leven. Dat verklaart waarom knotgroepen zo onvoorstelbaar lang door gaan.

Maar hoe zal dat in de toekomst gaan?

De overgrote meerderheid van knotters is boven de 70. Nieuwe vrijwilligers druppelen wel bij de knotgroepen binnen, maar wat gebeurt er als het aantal uitvallers gaat toenemen. Zal het verslavende stokje dan doorgaan naar een volgende generatie? Het antwoord weten we nog niet, maar laten we er alles aan doen om te zorgen dat de knottraditie wordt doorgegeven. Want de knotboom moet behouden blijven. Net als die heerlijke wereld van de knotgroep.

Peter Mol, vrijwilligersondersteuning Betrekken bij Groen