Alvast een terugblik: het boerenlandvogelseizoen 2025
Alle cijfers van legsels, predatie en broedsucces zijn nog niet binnen, een definitief verslag van het seizoen laat nog even op zich wachten. We kunnen wel alvast een voorzichtige, voorlopige terugblik doen door de ogen van zij die door heel Noord-Holland heen actief zijn in de boerenlandvogelbescherming!
Droogte zet druk op boerenlandvogels
Het meest opvallende kenmerk van dit jaar is het sterke contrast met 2024. Waar het voorjaar van 2024 nog in het teken stond van extreme neerslag – met meerdere records – verliep het vroege voorjaar van 2025 juist uitzonderlijk droog. Door deze droogte blijft 2025 tot nu toe behoren tot de 5% droogste jaren sinds 1906, aldus het KNMI.
De droogte had duidelijk invloed op veel boerenlandvogels. Zij profiteren juist van natte omstandigheden wat het bodemleven – zoals wormen en insecten – letterlijk omhoog brengt, binnen het bereik van hongerige snavels. Bovendien is voedselprikken in zachte, natte bodem een stuk makkelijker dan in uitgedroogde, harde grond. Het uitblijven van nattigheid beïnvloedt niet alleen het bodemleven, maar ook de insectenpopulaties waar veel vogelsoorten van afhankelijk zijn. Minder insecten betekent minder voedsel voor kuikens én ouders.
Hoe groot de impact van de droogte precies is op het broedsucces, is lastig te bepalen. Droogte is immers één van de vele factoren die van invloed zijn op het succes van een broedseizoen – maar het is er wel degelijk één die telt.
Op sommige plekken zag ik Grutto’s foerageren op net ingezaaide maïspercelen (zachte bodem) en op insecten jagen in bermen en langs asfaltwegen. Waarschijnlijk omdat de bodem van het grasland te droog was om wormen en emelten uit de bodem te prikken.
Predatie lager dan vorig jaar, maar waakzaamheid blijft nodig
Waar het broedseizoen van 2024 gekenmerkt werd door een hoge predatiedruk – met sterke verschillen per gebied en roofdiersoort – lijkt het in 2025 tot nu toe mee te vallen. Natuurlijk zijn er nog steeds gebieden waar bepaalde roofdieren flink hebben huisgehouden, maar dat lijkt dit seizoen meer lokaal en kleinschaliger van aard.
Toch zegt een lagere predatie van legsels nog niet alles over het uiteindelijke broedsucces. In het vroege voorjaar hadden veel boerenlandvogels baat bij een aantrekkende muizenstand. Roofdieren en roofvogels richten zich dan vooral op muizen. Maar tegen het einde van het broedseizoen zijn muizen lastiger te vinden voor veel predatoren doordat ze in het hoge gras schuilen. Daardoor verschuift de jachtdruk mogelijk weer richting kuikens – en dat kan alsnog een flinke impact hebben op het broedsucces.
Bij ons in het gebied gebied zijn we op één perceel zeker 20 legsels verloren aan één vos, maar de vos heeft er ook zeker al meer eerder gevonden dan wij, ben ik bang.
Toewijding én aanpassingsvermogen in het veld
Ook dit seizoen konden we rekenen op de inzet van vrijwilligers, boeren, agrarische natuurverenigingen, wildbeheerders en natuurbeheerders. Hun betrokkenheid, kennis van het gebied en tijdsinvestering maakten opnieuw het verschil voor de boerenlandvogels – van nestbescherming tot monitoring en het nemen van slimme beheersmaatregelen.
Boerenlandvogelbescherming vraagt namelijk om continue aanpassen. Waar het vorig jaar draaide om het omgaan met extreme neerslag en hoge predatiedruk, vergde dit seizoen aanpassing aan aanhoudende droogte. Daarbij maakten natuurbeheerders, agrarische natuurverenigingen en boeren – die bijvoorbeeld extra plas-dras gebieden wisten te realiseren – écht het verschil.
Analyse van het broedsucces
Het broedseizoen is nog in volle gang. Terwijl op sommige plekken nog eieren worden gelegd, gevonden en beschermd worden door vrijwilligers en boeren, gaan ook aanvullende tellingen nog door, zoals de telling van jonge grutto’s bij plas-drassen voordat ze op reis gaan naar Afrika. Aan het einde van de zomer verwerken we alle informatie tot een overzichtelijk en verdiepend verslag van het broedseizoen 2025.
