Piek van de vogeltrek op punt van losbarsten
In oktober vliegen er miljoenen spreeuwen over Noord-Holland
Begin oktober, de piek van de vogeltrek staat op losbarsten. In heel Europa trekken ieder jaar maar liefst 3 miljard vogels naar het zuiden. Meestal naar Afrika, maar ook naar Zuid- en West-Europa. Die komen uiteraard niet allemaal over Nederland, maar vele honderden miljoenen doen dat wel. En dat beloofd op sommige dagen een indrukwekkend spektakel te worden. Vooral zonnige dagen met zuidelijke of zuidoostelijke winden kunnen onvergetelijke taferelen opleveren. Voor wie het tenminste wil zien, want je moet er wel even voor omhoog kijken. Of nog liever, naar een plek gaan waar trekroutes zich concentreren of waar speciaal geteld wordt, zoals bij de Afsluitdijk, langs de kust en tegenwoordig ook op IJburg bij Amsterdam. Maar waar je in Nederland ook bent, je hebt de zekerheid dat er de komende weken, vele duizenden vogels over je heen gaan vliegen. En dat gebeurt dag en nacht. Tijdens de Euro Birdwatch kan je makkelijk eens kennismaken met een telpost.
Trek van juli tot en met november
Vogeltrek begint eigenlijk al in juli, want dan gaan de eerste vogelsoorten, altijd steltlopers, als grutto’s, groenpootruiters, krombekstrandlopers, maar ook de visarend al richting zuiden. Ook gierzwaluw, koekoek en bosrietzanger vliegen al weer een maand in tropisch Afrika rond. Andere soorten vertrekken in de loop van september; ooievaars, purperreigers, boomvalken, grauwe vliegenvangers en tuinfluiters. De grote bulk van de vogels staat nu op punt van vertrekken. Een groot aantal soorten trekt ‘s nachts of vroeg in de ochtend tot een uur of 10 tot 11. Dat doen vooral soorten als vinken, graspiepers, boompiepers, rietgorzen, veldleeuweriken, witte kwikstaarten, zanglijsters, koperwieken, kramsvogels, gekraagde roodstaarten, zwarte roodstaarten, roodborsten, vuurgoudhaantjes, zwartkoppen, bladkoninkjes, kleine karekieten en ook grotere soorten als gaaien, houtduiven, smienten en wintertalingen. De meeste eenden en ook de ganzen komen meestal pas in de loop van november.
Half miljoen smienten
Een deel van de doortrekkers blijft in Nederland overwinteren. Dat kan om grote aantallen gaan. Zo overwinteren maar liefst anderhalf miljoen ganzen in Nederland; verdeeld over soorten als grauwe gans, kolgans, taiga en toendra rietgans, kleine rietgans, dwerggans, brandgans en rotgans. Voor een gras etende soort als de smient is Nederland het aller belangrijkste land van Europa om de winter door te brengen. De aantallen variëren jaarlijks, maar enige honderdduizenden zijn het er altijd, tot soms meer dan een half miljoen. Daarnaast overwinteren nog honderdduizenden eendensoorten als toppereend, kuifeend, tafeleend, grote zaagbek en brilduiker op de Nederlandse wateren. En iedereen kent natuurlijk de roodborst in de eigen tuin. Dat zijn vrijwel altijd trekvogels uit Zweden, Finland en Noorwegen die bij ons de winter doorbrengen en ze zijn met vele honderdduizenden. Ook zo’n 40.000 buizerds uit noordelijke en oostelijke regionen brengen bij ons de winter door. Die zie je dan o.a. langs snelwegen op paaltjes zitten. Ook zij arriveren de komende maand.
25 miljoen slachtoffers van jacht
Even wat statistieken op een rij. Europa kent op dit moment 3 miljard trekvogels en daarnaast nog 5 miljard standvogels. Per jaar worden 25 miljoen trekvogels het slachtoffer van deels legale, maar vooral illegale jacht in met name het Middellandse Zeegebied. In Nederland komen jaarlijks 50.000 trekvogels om het leven door botsingen met windmolens. Dat aantal zal de komende jaren fors toenemen door de uitbreiding van windmolenparken. Peter Mol
