Verhalen vol passie: werkgroep Padden, Amfibieën en reptielen Zuid-Kennemerland

Groene vrijwilligers werken met veel passie aan hun terreinen. In elke nieuwsbrief vertellen we één ‘groen verhaal vol passie’.

Hazelwormroutes

Als iemand je vol passie over natuur kan vertellen, dan is het John de Jonge van paddenwerkgroep IVN Zuid-Kennemerland. “Er zijn hazelwormroutes die we zes keer in het jaar moeten lopen, maar eigenlijk doen we het iedere week… omdat we het zo leuk vinden!” Als dàt geen passie is...! Er is ook ruimte in deze groep voor nieuwe vrijwilligers.

Voor de padden in Zuid-Kennemerland wordt goed gezorgd. De groep waar John de coördinator van is bestaat al 34 jaar en is al sinds december 2003 bij ons aangesloten. Zelf startte hij toen hij 25 jaar was met vrijwilligerswerk, dus nu al zo'n 43 jaar. Hij deed bij IVN een natuurgidsenopleiding  en startte de werkgroep in 1988. Nu zijn er 22 vrijwilligers die vol enthousiasme padden overzetten naar de andere kant van de weg. Er is een harde kern van vier personen die soorten inventariseren, poelen schonen, reparaties uitvoeren en overleg plegen met diverse instanties. Als pad ben je dus goed af in Zuid-Kennemerland, want er wordt goed voor je gezorgd. “Dat is ook nodig,” vertelt John, “want als je de dieren niet overzet, verlies je in één seizoen zo'n 30% van de populatie.”

Geluksfactor

De lijst met soorten is indrukwekkend: onder meer de bruine kikker, gewone pad, groene kikker, kleine watersalamander, levendbarende hagedis, zandhagedis, rugstreeppad en de hazelworm. “Bij het zoeken van de soorten is de geluksfactor groot,” vertelt John. “In het Gooi hadden ze al 10 jaar geen levendbarende hagedis gezien. Wij werden een keer uitgenodigd en het was direct raak!” Ook hangt de aanwezigheid en vindbaarheid erg af van de situatie en het weer. Zo vertelt John dat in het Nationaal Park het fietspad eens onder water stond. “Dat noemen we ‘tijdelijk water’ en prompt vonden we daar eieren van de rugstreeppad. Wist je dat de metamorfose van deze dieren versnelt als dat tijdelijke water ineens opdroogt?” Wat een wonderlijke systemen heeft de natuur.

Hoe ziet ons paddenjaar eruit?

John loodst me door een paddenjaar: “Het seizoen begint eigenlijk al in het najaar. Dan krijgen de paddentracés een visuele inspectie en wordt gekeken of tunnels nog begaanbaar zijn. Zo niet, dan spuit gemeente Velsen ze door. Ook gebreken en defecten aan de paddengeleidingssystemen worden door de gemeente gerepareerd.” Bij Landschap Noord-Holland worden bosmaaiers geleend, waarmee de vrijwilligers de begroeiing op essentiële punten maaien. Het maaisel wordt weggehaald, anders klimmen de dieren alsnog over de afzettingen. De kleine watersalamanders kunnen eind januari al wakker worden. Tussen eind januari en maart steken er een paar duizend de weg over die dan door de ‘klaar-overs’ worden geholpen. Als de paddentrek is afgelopen in maart of april, gaan de vrijwilligers op zoek naar amfibieënlegsels, vissen, waterplanten, waterdieren en insecten, die en passant worden meegenomen. “Iedere situatie vraagt om een andere schepnet-techniek. Soms ligt er een hele dikke laag drab. Dan moet je weer heel anders te werk gaan dan bij drijfeilandjes. Als je al wat langer in dat water bezig bent, ontdek je het systeem van zo’n sloot. Heel boeiend.” Van het voorjaar tot augustus kunnen de hazelwormen op een nauwkeurige controle rekenen. “Op twee routes in het terrein van Natuurmonumenten liggen ‘tapijttegels’. Daar gaan ze graag onder zitten want ze fungeren als dekking en als opwarmplaats. Zo kunnen we ze makkelijk ontdekken en tellen.” Er is dus echt het hele jaar wat te beleven in de amfibieënwereld.

Bijzondere vondsten

Zo vond  de monitoringgroep een flinke levensvatbare populatie van de kleine modderkruiper. Dat is hier best bijzonder en daar is de groep echt blij mee. Minder blij zijn ze met de exoten: “Ja, soms komen we Amerikaanse rivierkreeften tegen, maar ook koi-karpers of schildpadden. Deze dieren veroorzaken een slagveld onder water. Ze eten amfibieëneieren, insecten en waterplanten weg. Zo zorgen ze voor een sterke verarming van de inheemse waterflora en –fauna. Daarbij komen er steeds meer ziektes die afkomstig zijn van dieren die mensen niet meer willen en in de natuur uitzetten. Dit heeft al bijna geleid tot het uitsterven van de vuursalamander in Nederland!”

Samenwerking

Alle gegevens die de groep verzamelt, geven ze door aan Ravon die landelijk de stand van amfibieën, vissen en reptielen bijhoudt. “Wij delen de gegevens ook met de gemeente,” vertelt John, “want zij willen op de hoogte blijven. We hebben goed contact met de gemeente en we worden geholpen bij bijvoorbeeld onderhoud. Er zijn nu stukken water toe aan groot onderhoud. Dat doen we samen met de gemeente: baggeren, dood hout verwijderen en het maaien van het riet in het water.”

Kom je ook helpen?

Al is deze vrijwilligersgroep best goed gevuld, nieuwe vrijwilligers zijn altijd nodig, want er is genoeg werk te doen voor de amfibieën. Voel je je aangestoken door Johns enthousiasme? Neem dan een kijkje op de site van de werkgroep of van Ravon.